OKB Nedir?

OKB,  obsesyon adı verilen takıntılı düşünce, fikir ve dürtüler ile kompulsiyon adı verilen yineleyici davranışlar ve zihinsel eylemlerden oluşan bir ruhsal hastalıktır.

Kişinin zihnine girmesine engel olamadığı, zihninden uzaklaştıramadığı düşünce, fikir ve dürtülerdir. Kişinin isteği dışında gelirler, kişi tarafından mantıkdışı olarak değerlendirilirler ve yoğun sıkıntı ve huzursuzluğa yani anksiyeteye neden olurlar.

Kompulsiyon

Obsesyonların neden olduğu yoğun sıkıntı ve huzursuzluğu azaltmak ya da ortadan kaldırmak üzere yapılan yineleyici davranış ve zihinsel eylemlerdir.

OKB(TAKINTI HASTALIĞI) görülme sıklığı

OKBnin yapılan araştırmalarda her 100 kişiden 2-3 ünde görüldüğü saptanmıştır.

OKB (Takıntı Hastalığı) hangi yaşlarda başlar ve kimlerde daha sık görülür?

Genellikle ergenlik döneminde ve 20-30’lu yaşlarda başlamasına karşın, okul öncesi çağdaki çocuklar dahil herhangi bir yaşta görülebilir. Erkeklerde daha erken yaşlarda başlamasına karşın genel olarak kadınlarda daha sık görülmektedir.

Bir kadın düşünün, ailesiyle beraber tatile çıkıyor. Bir saat otoyolda gidiyorlar. Her şey gayet yolunda, şen şakrak… Fakat bir saat sonra bu hanımefendinin aklına bir düşünce geliyor .“Acaba ütüyü fişte mi unuttum? ”Birdenbire bu düşünce aklını kemirmeye başlıyor, bir türlü kendisini bunu düşünmekten alamıyor. Etrafındakileri huzursuz etmeye başlıyor. Diyor ki, Hadi eve gidelim ütüyü kontrol edelim.

          Oysa ki evden çıkarken her şeyi kontrol etmişti. Fakat yine de aklına bu düşünceler geliyor .“Evet bu kontrolü her zaman yapıyorum ama bu sefer unutmuş olabilirim. ”  Bu sefer araba bir saatlik mesafe geri dönüyor. Yeniden eve gidiliyor. Her şey kontrol ediliyor. Evde her şey yerli yerinde, hiçbir sorun yok. Fakat hanımefendi yine de ikna olmakta zorluk çekiyor. İşte bizler bu duruma “şüphe takıntısı” diyoruz. Zaman zaman hepimizin hayatında bu tip takıntılar olabilir fakat kimi takıntılar hasatlık boyutuna varmaktadır.

          Takıntılar, biz istemediğimiz halde zihnimize üşüşen ve uzaklaştırmaya çalıştığımızda da bir türlü gitmek bilmeyen, yineleyici düşünce, imge ve dürtülerdir. Takıntılar günlük uğraşılarımız içinde saatlerimiz hatta bütün günümüzü işgal edecek boyuta vardığı zaman “takıntı hastalığı” denilen durum söz konusu olmaktadır.

          Takıntılı davranışları olan insanların genelde bir kerede tatmin olmadıklarını görürüz; bu kişiler, birtakım davranışları sürekli yinelerler. Çünkü bir kere yapmak onları tatmin etmez. Takıntıların seviyesi arttıkça, tekrar sayısı da çoğalır. Sayı çoğaldıkça takıntının kişinin hayatında işgal ettiği zaman da artar. Takıntı hastalığı (obsesif kompülsif bozukluk) tanısı, ancak takıntı durumları, kişinin hayatını etkilemeye başladığı anda koyulur.

                                  TAKINTI TÜRLERİ

• Temizlik takıntıları (En sık görülen takıntı çeşididir. Kişide elinde olmadan kirlenmeyle ve hastalık bulaşmasıyla ilgili bir tehdit algısı oluşur. Yani kişi kendisinin toplumun diğer bireylerinden daha çok mikrop, kirle karşılaşma tehlikesinde olduğuna inanmaya başlar. Bu düşüncenin etkisiyle de gereksiz tedbirler alır.)
• Kuşku takıntıları (Kişide sürekli bir şeyleri yapıp yapmadığıyla ilgili kuşkular oluşur. Hasta acaba ocağı kapattım mı, ocağı söndürdüm mü? Gibi kuşkulardan kurtulmak için defalarca kontrol eder.
• Sayma takıntıları (Kişi bir şeyleri sayar; plakaları yoldan geçen insanları, arkadaşlarının okul numaralarını… Bu takıntı çok çeşitli biçimlerde görülebilir.)
• Cinsellikle ilgili takıntılar(Cinsel ve saldırgan bir hareketle ilgili düşünceler zihni durmadan meşgul eder. Kişiler bu durumdan dolayı kendilerini sürekli kınarlar.)
• Dini takıntılar(Kişinin aklına istemeden metafizik konularla ilgili istemediği düşünceler gelir.)
• Simetri takıntıları (Her şeyin çok düzenli ve simetrik olmasını istemek)
• Hastalık takıntıları(Kanser, AIDS gibi hastalıklara yakalanma korkusu gibi düşüncelerin akla getirdiği takıntılardır.

OKB(Takıntı Hastalığı ) Nedenleri

Genetik nedenler

OKB’li hastaların anne-babalarında ve diğer birinci derece akrabalarında OKB’nin sık olarak görülmesi hastalığın genetik olabileceğini düşündürmekte-dir.

Beyin işlevlerinde bozulma ve serotonin

Beyin üzerinde yapılan araştırmalarda beynin bazı bölgelerinde ve özellikle de beyin içindeki sinirsel iletimde önemli rolü olan serotonin maddesinin işlevlerinde bozukluk saptanması bunların OKB’nin nedeni olarak araştırılmasına yol açmıştır.

Çocukluk çağı travmaları

Çocukluk çağı travmalarına (örneğin, cinsel istismar) maruz kalanlarda ileri yaşamlarında önemli bir stres yaşantısı ardından OKB nin ortaya çıkabilmesi erken çocukluk dönemlerinin OKB gelişiminde önemli rol oynadığını göstermektedir.

Kişilik özellikleri

Kişilik yapısı olarak titiz, kuralcı, ayrıntıcı, mükemmeliyetçi özelliklere sahip olan kişiler OKB’ ye  yatkın kişiler olarak değerlendirilmektedir.

OKB(TAKINTI HASTALIĞI) NASIL TEDAVİ EDİLMEKTEDİR?

        Tedavi de kullanılan birkaç yöntem bulunmaktadır.

• İlaç tedavisi

          Özellikle serotonin sistemi üzerinde etkili olan ilaçlar OKB tedavisinde oldukça yaralı olmaktadır. Serotonin Geri Alım Engelleyiciler adı verilen bu grup ilaçlar OKB tedavisinde yaygın ve başarılı şekilde kullanılmaktadır.

• Bilişsel davranışçı terapi  (BDT)

       Bilişsel ve davranışçı terapiler hem hastalığın tedavisinde hem de özelikle           nükslerin önlenmesinde çok önemli bir yer tutmakta, tedavide bazen tek başlarına bazen de ilaç tedavileri ile birlikte kullanılabilmektedirler. Bilişsel davranışçı tedaviler tedavi seçenekleri arasında en önemli yeri tutmaktadır.